İLKE Vakfı Toplumsal Düşünce ve Araştırmalar Merkezi (TODAM) tarafından yayımlanan Toplumun Görünümü 2024 raporu, Türkiye’deki iç göç hareketlerinin temel dinamiklerine ışık tutuyor. 2023 yılında özellikle doğal afetler ve yaşam maliyetlerindeki artış, kentler arası göç tercihlerinde önemli değişimlere yol açtı.
6 Şubat depremleri sonrasında sadece 9 ilden toplam 651.151 kişi göç etti. Bu iller içinde Malatya’nın yüzde 9’u, Hatay’ın yüzde 8’i ve Kahramanmaraş ile Adıyaman’ın yaklaşık yüzde 4’ü başka illere taşındı. Deprem bölgesinin toplam net göç kaybı -290 bin kişi olarak kayda geçti.
İSTANBUL'DAN GÖÇ BAŞLADI
Raporda dikkat çeken bir diğer veri ise İstanbul’un net göç vermeye başlaması. 2023 yılı itibarıyla İstanbul’un net göçü eksi 168 bin 623 oldu. Yüksek yaşam maliyetleri, ulaşım zorlukları ve barınma krizi, İstanbulluları çevre illere yönlendirdi. Özellikle Tekirdağ, Yalova ve Kocaeli, İstanbul'dan göç alan başlıca iller arasında yer aldı.
MERSİN, ANTALYA VE ANKARA DEPREM GÖÇÜ ALDI
Afet sonrası göçün sadece deprem bölgesi dışına değil, iç bölgelere de yayıldığı görüldü. Mersin, Antalya, Ankara, Kayseri ve Konya, aldığı göçün yüzde 20’sinden fazlasını doğrudan deprem kaynaklı göçten elde etti. Bu durum, afet sonrası şehir içi ve şehirler arası yer değiştirme eğilimlerinin ne denli güçlü olduğunu ortaya koyuyor.
GÖÇ NEDENLERİ DÖNÜŞÜYOR
Rapora göre, göç nedenlerinde ailevi sebeplerin oranı azalırken, bireysel tercihler ve ekonomik gerekçeler daha belirleyici hâle geldi. Emeklilik nedeniyle göç edenlerin sayısı ise yaklaşık 50 bine ulaştı. Bu kişilerin büyük bölümü İstanbul’dan ayrıldı. Göç nedenlerinin başında artan maliyetler ve yaşanabilirlik sorunları yer aldı.
ŞANLIURFA DA GÖÇ VEREN İLLER ARASINDA
Deprem ve geçim sıkıntısı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde göç dinamiklerini tamamen tersine çevirdi. Uzun yıllar göç alan iller arasında yer alan Adıyaman, Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır artık nüfus kaybeden iller konumuna geldi. Şanlıurfa 34 bin kişi kaybederken, Gaziantep’te bu rakam 21 bin, Diyarbakır’da ise 60 bin olarak kaydedildi. Adıyaman da yaklaşık yüzde 4’lük bir nüfus kaybı yaşadı.
