1. Kooperatiflerde Personel İstihdamı Mümkün müdür?
Kooperatiflerde personel istihdam edilmesine ilişkin yetki kooperatif yönetim kuruluna aittir. Yönetim kurulu, kooperatif faaliyetlerinin gerektirdiği iş ve işlemlerin yürütülmesi amacıyla ihtiyaç duyulan personelin niteliklerini ve görev tanımlarını belirleyebilir. Bu kapsamda, uygun görülen personel yönetim kurulu kararı ile istihdam edilebilir. Personele verilecek ücretler, kooperatif tahmini bütçesinde belirtilmek şartıyla yönetim kurulunca belirlenecektir. Dolayısıyla, kooperatiflerde personel istihdam edilmesi, yönetim kurulunca alınacak kararla mümkündür.
2- Personelle İş Sözleşmesi Düzenlenmesi Zorunlu mudur?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca, iş sözleşmesi; işçinin bağımlı olarak iş görmeyi, işverenin ise ücret ödemeyi taahhüt ettiği bir sözleşmedir. Kanunda aksi belirtilmedikçe, iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması zorunlu değildir; ancak süresi bir yıl ve daha uzun olan sözleşmelerin yazılı yapılması zorunludur.
Diğer taraftan, işe yeni başlayan bir çalışanın, işyeri ortamına ve çalışma koşullarına uyum sağlayabilmesi; işverenin ise çalışanın mesleki yeterliliği, iş disiplini ve kişisel özelliklerini değerlendirebilmesi amacıyla, deneme süreli iş sözleşmesi düzenlenebilecektir.
Bu bağlamda, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 11. maddesine göre deneme süresi en fazla iki ay olabilir. Ancak, toplu iş sözleşmeleriyle bu süre dört aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız olarak sona erdirebilir.
Kooperatif yönetim kurulunca bir yıldan uzun süreli çalıştırılmak üzere personel alımına karar verilmesi halinde, ilgili kişi ile 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri doğrultusunda iş sözleşmesi düzenlenmesi zorunludur. Bununla birlikte, ilerde doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesi amacıyla, bir yıldan daha kısa süreli işçi çalıştırılması durumunda da iş sözleşmesi düzenlenmesi faydalı olacaktır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Sigortalı bildirimi ve tescili” başlıklı 8. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, işverenler; çalıştıracakları kişileri, sigortalılık başlangıcından önce, "Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi" ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle yükümlüdür.
3-Personele Yapılacak Ödemelerde Ücret Bordrosu Düzenlenmesi Zorunlu Mudur?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 37. maddesi uyarınca, işveren, işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir ücret hesap pusulası vermek zorundadır. Benzer şekilde, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi uyarınca, işverenin aylık prim ve hizmet belgesinde yer alan bilgileri teyit edecek şekilde aylık ücret tediye bordrosu düzenlemesi zorunludur.
Ücretlerin banka aracılığıyla ya da makbuz karşılığında ödenmesi halinde, imza şartı aranmaz. Ancak bu şekilde yapılmayan ödemelerde, çalışanın imzası bulunmayan bordrolar geçerli sayılmaz.
Öte yandan, “Ücret, Prim, İkramiye Ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik”in 10. maddesi uyarınca; işyerlerinde ve işletmelerinde İş Kanunu hükümleri uygulanan işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az üç olması halinde, çalıştırdıkları işçilere o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler.
