Şanlıurfa, binlerce yıllık geleneğiyle, kadim bir kültürün temsilcisidir. Bu şehirde bazı değerler vardır ki, toplumun hafızasında adeta kutsal bir yer edinmiştir. Bunların başında da insanların acılarını paylaşmak, vefat eden yakınlarını anmak ve taziyeye gelenlere teselli verilir. Bölgemizin genel yapısı itibariyle hala aşiret kültürüyle sürdürdüğü taziyeler yalnızca birer merasim değil; toplumsal dayanışmanın, vefanın, insani sıcaklığın en somut göstergeleridir.
Ancak ne yazık ki bugün bu köklü gelenek, maalesef çıkar hesaplarının, rant düzeninin gölgesinde kalmıştır. Taziyesine gittiğimiz dostlarımızın bize anlattıklarını duyunca dudaklarımızı ısırıyoruz. Çünkü bu toprakların en mahrem, en hüzünlü anı olan taziyeler, paranın döndüğü bir ticaret alanına çevirmiş birileri.
Şanlıurfa merkezde bazı taziye evlerinin, binerce lira kira bedeliyle taziye sahiplerine “kiralandığını” duyduğumda resmen öfke patlaması yaşadım. Bir zamanlar insanların acısını hafifletmek için kurulan bu mekanlar, bugün adeta bir ticarethane gibi işletilmeye başlanmış. Taziyesi olan bir aileye, “taziyeni burada kabul edeceksen şu kadar para ödeyeceksin” demek hangi vicdana, hangi geleneğe, hangi insafa sığar?
Bir dönem bu evlerde verilen yemekler de büyük sorunlara yol açmıştı. Taziyelerin anlamı unutulmuş, cenaze evleri adeta düğün salonuna çevrilmişti. Neyse ki bu yanlıştan büyük oranda dönüldü. Ancak bugün başka bir tehlike kapıda: Taziye evlerinin kiralanması.
Batı illerine bakın… Belediye, taziye evi için imam gönderir, çadır kurar, çayını demler, yemeğini hazırlar. Bütün hizmet ücretsizdir. Çünkü orada acıya hizmet vardır, rant değil. Devlet orada vatandaşın acısına omuz verir.
Peki bizde?
Bizde acının üstüne bir de fatura kesiliyor. Fakiriyle zenginiyle herkes aynı kefeye konuyor. Maddi durumu iyi olmayan bir aile, sırf gelenleri karşılayacak bir yer bulmak için borca giriyor. Acının üzerine bir de kira yükü biniyor. Bir insanın en yıkılmış anında, elinden para istemek kadar ahlak dışı, vicdansızca, insanlıktan nasibini almamış bir uygulama olabilir mi?
Bu tabloya sessiz kalan siyasetçilerin, belediyelerin, bürokratların tutumu ise en az bu uygulamanın kendisi kadar düşündürücüdür. Ya görmüyorlar ya da görüp de görmezden geliyorlar. Her iki ihtimal de utanç verici!
Artık yeter!
Valilik, belediyeler ve ilgili kurumlar bu işe acilen el atmalıdır.
Taziye evleri, halkın acı günlerinde ücretsiz ve eksiksiz hizmet veren kamu alanları olarak düzenlenmelidir. Devlet, taziyelerin başından sonuna kadar kontrol ve destek mekanizmasını devreye sokmalıdır. Bu mekanlar ticarethane değil; toplumsal dayanışmanın merkezi olmalıdır.
Şanlıurfa’nın köklü geleneklerini yozlaştıran bu rant düzenine sessiz kalmak, yarın bu topraklarda dayanışmanın değil, duygusuzluğun ve çıkarcılığın egemen olmasına kapı aralar. Taziye kültürünü kiraya veren değil, yaşatan bir şehir olmak için herkesi göreve davet ediyorum.
