KOOPERATİFLERDE EĞİTİM ŞARTI

Kooperatifin varlığını sürdürebilmesi için zorunlu organlardan biri olan yönetim kurulu, kanun ve anasözleşme hükümleri çerçevesinde kooperatifin faaliyetlerini yöneten ve onu temsil eden icra organı olarak görev yapmaktadır. 
Bu bağlamda, kooperatif yönetim kuruluna seçilme şartları 1163 sayılı Kanun’da düzenlenmiştir. Buna göre yönetim kurulu üyesi olabilmek için; Türk vatandaşı olmak, kooperatif ortağı olmak, amacı ve esas faaliyet konusu aynı olan başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak gerekmektedir. Ayrıca, devletin güvenliğine karşı suçlar ile anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlardan ya da zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre mahkûm olmamak da yönetim kurulu üyeliği için aranan şartlar arasındadır.
Diğer taraftan, denetçilerin seçilme şartları da Kanunda sayılmış olup bunların arasında; Türk vatandaşı olmak ve yöneticiler için öngörülen seçilmeye engel suçlardan mahkûm olmamak yer almaktadır. Bununla birlikte, yönetici olmak için kooperatif ortağı olmak zorunlu bir şart iken denetçi olabilmek için kooperatif ortağı olma şartı aranmamaktadır. 
Kooperatifin temel organı olan genel kurul adına kooperatifin tüm işlem ve hesaplarını inceleme görevi denetçilere verilmiştir. Kooperatif yönetim kurulu üyelerinin sahip olmaları gereken şartlara haiz olup olmadığına ilişkin araştırmanın kooperatif denetçileri tarafından yapılması gerekmekte olup, denetçilerin bu araştırma yükümlülüğünü yerine getirmemeleri halinde ise cezai sorumlulukları söz konusu olacaktır. 
Denetçiler, yönetim kurulu üyeliğine seçilme şartlarını taşımadığı halde seçilen veya sonradan bu şartları kaybeden kişileri tespit ettikleri takdirde, durumu yönetim kuruluna bildireceklerdir.  Yönetim kurulu da bildirilen bu kişilerin görevlerine son vermesi gerekmektedir.
Öte yandan, 21 Ekim 2021 tarihli ve 7339 sayılı Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yapılan düzenleme uyarınca; çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenen kooperatiflerin yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile yedeklerinin, seçilmelerini izleyen en geç dokuz ay içinde kooperatifçilik eğitim programını tamamlamaları zorunlu hale getirilmiştir.
Bu kapsamda, söz konusu eğitim programının süresi, konuları ile eğitim sonucunda yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Ticaret Bakanlığınca Kooperatifçilik Eğitimi Yönetmeliği yayımlanmıştır. Yönetmelik hükümlerine göre;
a) Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet, tarım satış, tarım kredi ve pancar ekicileri kooperatifleri,
b) İnşaat ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 50 veya daha fazla olan yapı, turizm geliştirme ve gayrimenkul işletme konularında faaliyet gösteren kooperatifler,
c) Ortak sayısı 50 veya daha fazla olan taşıma konularında faaliyet gösteren kooperatifler,
ç) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 20 milyon Türk lirası ve üstü net satış hasılatı olan kooperatifler,
d) Faaliyet konusuna bakılmaksızın 1.000 ve daha fazla ortağı bulunan kooperatiflerin,
yönetim ve denetim kurulu asıl ve yedek üyelerinin eğitim şartına tabi oldukları hükme bağlanmıştır. Ayrıca, (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde yer alan kriterlerin değerlendirilmesinde, seçimin yapıldığı genel kurul toplantı tarihinin esas alınması gerekmektedir.
Mevcut durumda, kooperatifçilik eğitimi, 30 ders saati temel konular ve 10 ders saati destekleyici konular olmak üzere 40 ders saatinden oluşmaktadır. Bu eğitim, yüz yüze veya uzaktan eğitim şeklinde gerçekleştirilebilmektedir.
Sonuç olarak, eğitim şartına tabi olan kooperatif yönetim ve denetim kurulu üyelerinin(asıl ve yedek dahil), seçilmelerini takiben en geç dokuz ay içinde kooperatifçilik eğitimini tamamlamaları zorunludur. Bu yükümlülüğün süresi içerisinde yerine getirilmemesi, ilgili kişilerin sorumluluğunu doğurabileceğinden üyelerin söz konusu eğitim programını zamanında tamamlamaları gerekmektedir.