AHLAKLI ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK

Her anne babanın ortak dileğidir, çocuğum vicdanlı, dürüst ve iyi bir insan olsun. Fakat iyi insan olmak sadece doğruyu bilmekle değil, doğruyu yaşamakla başlar. Ahlak psikolojisi tam da bunu anlatır. 
Psikolog Lawrence Kohlberg’e göre çocuklar, ahlaki yargılarını yaşla birlikte geliştirirler. Küçük yaşlarda ceza ve ödül odaklı düşünen bir çocuk, zamanla adalet ve insan hakları gibi evrensel değerlere ulaşabilir. Fakat bu yolculuğun en güçlü rehberi, anne babanın sergilediği davranışlardır. Çünkü çocuk, söyleneni değil, görüp yaşadığını öğrenir.
Albert Bandura’nın sosyal öğrenme kuramı da bunu destekler  Ahlak bulaşıcıdır. Bir çocuk, ebeveyninin birine yardım ettiğini, hatasını kabul edip özür dilediğini gördüğünde, bu davranışları sessizce içine işler. Bir hata yaptığımızda “Ben yanlış yaptım, özür dilerim” diyebilmek, uzun uzun nasihat vermekten çok daha güçlü bir derstir.
Empati, bu sürecin kalbidir. Martin Hoffman, çocukların empati kurabildiklerinde gerçek anlamda ahlaki gelişim gösterdiklerini söyler. Çünkü empati, bir başkasının acısını hissedebilme kapasitesidir. Bir çocuk arkadaşının üzüntüsünü fark edip yanında olmayı öğreniyorsa, o çocukta vicdan filizlenmeye başlamıştır. Bunun yolu da, duyguları konuşabilmekten geçer. “Arkadaşın neden üzülmüş olabilir?” gibi küçük bir soru, büyük bir fark yaratabilir.
Ahlaklı çocuk yetiştirmek, katı kurallar koymaktan çok, içsel bir rehber geliştirmektir. Psikolog Diana Baumrind’in araştırmaları, sevgiyle sınır koyan ebeveynlerin ,ne fazla baskıcı ne de tamamen serbest bırakanların, çocuklarında en güçlü ahlaki gelişimin görüldüğünü ortaya koyar. Kısacası, çocuğu korkutarak değil, anlayarak yönlendiren ebeveynler, vicdanı kuvvetli bireyler yetiştirirler.
Sonuçta, ahlak ne kadar konuşulursa konuşulsun, yaşanmadan öğrenilmez. Çocuklar bizi dinlemekten çok, bizi izlerler. Onlara iyi insan olmayı öğretmenin en etkili yolu, onların yanında iyi bir insan olabilmektir. Çünkü vicdan, aslında sessiz bir öğretmendir; konuşmaz ama hissedilir. 
Kendinize nazik davranmayı unutmayın!