Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin en küçük yüzölçümüne sahip bölgesi olarak 59.176 kilometrekarelik bir alanı kapsamaktadır. Tarihi ve kültürel zenginlikleriyle öne çıkan bu bölge, aynı zamanda tarımsal potansiyeli ile de dikkat çekmektedir. 9 ilin yer aldığı Güneydoğu Anadolu’da, 1 milyonun üzerinde nüfusa sahip Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır gibi şehirler bulunmaktadır. Bu yazıda, bölgenin illeri, ilçeleri ve doğal özellikleri hakkında kapsamlı bilgiler sunulacaktır. İşte bölgenin en büyük ili…
BÖLGENİN İLLERİ VE İLÇELERİ VE EN BÜYÜK İL
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, 80 ilçeye sahip olup, her il kendine özgü kültürel ve ekonomik özellikler taşımaktadır.
1. Adıyaman
Adıyaman, toplamda 9 ilçeye sahiptir. Merkez ve Kahta ilçeleri en kalabalık olanlarıdır. 1992 yılında açılan Atatürk Barajı, tarım ve sanayinin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır.
İlçeleri: Merkez, Tut, Kahta, Samsat, Besni, Gölbaşı, Çelikhan, Gerger, Sincik.
2. Şırnak
Yüzölçümü 1.864 kilometrekare olan Şırnak’ın en kalabalık ilçesi Cizre’dir. Eski adı Şehr-i Nur olan bu il, tarihi açıdan oldukça zengin bir geçmişe sahiptir.
İlçeleri: Merkez, Cizre, Silopi, İdil, Uludere, Beytüşşebap, Güçlükonak.
3. Kilis
Kilis, Suriye sınırına 10 km mesafede yer almakta ve 1.521 kilometrekarelik alanıyla bölgenin en küçük şehridir.
İlçeleri: Merkez, Musabeyli, Polateli, Elbeyli.
4. Batman
Batman, Mardin ile komşu olup toplam 7 ilçeden oluşmaktadır. Bu il, hem tarihi hem de doğal güzellikleriyle dikkat çekmektedir.
İlçeleri: Merkez, Hasankeyf, Beşiri, Kozluk, Sason, Gercüş.
5. Siirt
Siirt, 7 ilçeden oluşmakta ve bölgedeki tarımsal faaliyetler açısından önemli bir yere sahiptir.
İlçeleri: Merkez, Tillo, Şirvan, Kurtalan, Pervar, Baykan, Eruh.
6. Mardin
Mardin’in en kalabalık ilçesi Kızıltepe, en az nüfuslu ilçesi ise Ömerli’dir. Şehir, taş mimarisiyle ünlüdür.
İlçeleri: Merkez, Kızıltepe, Savur, Artuklu, Midyat, Yeşilli, Nusaybin, Derik, Dargeçit, Mazıdağı.
7. Şanlıurfa
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük şehri olan Şanlıurfa, 18.584 kilometrekarelik bir alana sahiptir.
İlçeleri: Merkez, Bozova, Halfeti, Eyyübiye, Haliliye, Hilvan, Siverek, Ceylanpınar, Viranşehir, Karaköprü, Birecik, Akçakale, Suruç, Harran.
8. Diyarbakır
Diyarbakır, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla tanınır. Toplamda 15 ilçeye sahiptir.
İlçeleri: Merkez, Bağlar, Çüngüş, Kayapınar, Yenişehir, Kocaköy, Ergani, Eğil, Bismil, Sur, Hazro, Silvan, Lice, Çınar, Çermik, Hani, Dicle, Kulp.
9. Gaziantep
Gaziantep, bölgenin sanayi açısından en gelişmiş illerinden biridir. Şahinbey ilçesi, en kalabalık ilçesidir.
İlçeleri: Merkez, Karkamış, Araban, Şahinbey, Şehitkamil, Yavuzeli, Nizip, İslahiye, Oğuzeli, Nurdağı.
NÜFUS BİLGİLERİ
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, nüfus yoğunluğu açısından öne çıkan şehirler şunlardır:
Kilis - 155.179
Adıyaman - 604.978
Şırnak - 570.745
Batman - 647.205
Siirt - 347.412
Mardin - 888.874
Şanlıurfa - 2.213.964
Diyarbakır - 1.818.133
Gaziantep - 2.164.134
TARIMSAL POTANSİYEL VE OVALAR
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin en düzlük alanlarına sahip bölgelerinden biridir. Ancak ova çeşitliliği açısından diğer bölgelere göre daha az zenginlik göstermektedir. Öne çıkan ovalar arasında Ceylanpınar, Harran, Altınbaşak, Birecik, Gaziantep, Suruç ve Kilis ovaları yer almaktadır. Bu ovalar, tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak gerçekleştirildiği alanlardır.
İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ
Bölgenin iklimi karasal olup, yazlar sıcak, kışlar ise soğuk geçmektedir. Yıllık ortalama sıcaklık 16.4 derece, yıllık yağış miktarı ise 565 mm civarındadır. Yağışlar genellikle ilkbahar ve kış aylarında gerçekleşir. Bitki örtüsü bakımından bozkır hakimdir, ancak bu bozkırlar, İç Anadolu Bölgesi’ne göre daha fakirdir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, tarımsal potansiyeli ve zengin kültürel geçmişi ile dikkat çekmektedir. Ancak iklim değişikliği ve insan müdahalesi, bölgenin doğal kaynaklarını tehdit etmektedir. Gelecek için sürdürülebilir tarım uygulamalarının benimsenmesi büyük önem taşımaktadır.
TARİH VE KÜLTÜR
Güneydoğu Anadolu, Mezopotamya uygarlıklarının beşiği olarak kabul edilir. Hititler, Sümerler, Asurlular, Romalılar ve İslam medeniyetleri gibi birçok farklı kültürün izlerini taşıyan bölge, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Göbeklitepe, Harran gibi arkeolojik sit alanları, bölgenin tarihî önemini gözler önüne sermektedir.
EKONOMİ
Bölgenin ekonomisi, tarım, hayvancılık ve sanayi olmak üzere üç ana ayak üzerinde yükselmektedir. Özellikle pamuk, buğday, mercimek gibi ürünlerin üretimi önemlidir. Sanayi alanında ise tekstil, gıda ve inşaat sektörleri ön plana çıkmaktadır. GAP Projesi ile bölgenin sulama ve enerji sorunları çözülmeye çalışılarak, ekonomik kalkınma hedeflenmektedir.
TURİZM
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, tarihi ve kültürel zenginlikleri sayesinde önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Göbeklitepe, Harran, Şanlıurfa Balıklıgöl, Mardin'in tarihi evleri gibi yerler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.
Kaynak: MUSTAFA EKİNCİ
0 Yorum