Mezopotamya’nın en eski yerleşim alanlarından biri olan Şanlıurfa’nın Harran ilçesi, sadece ticaret yollarının kesiştiği bir kent değil, aynı zamanda bilimsel düşüncenin yeşerdiği önemli bir merkez olarak öne çıkıyordu.
DÜNYANIN İLK ÜNİVERSİTESİ BURADAYDI
Tarihsel kaynaklara göre Harran, özellikle 8. ve 12. yüzyıllar arasında İslam dünyasında bilim ve eğitim alanında önemli bir çekim noktası haline geldi. Bu dönemde kentte kurulan eğitim yapıları, sistemli derslerin verildiği, öğrenci ve hocaların birlikte yaşadığı yapısıyla dünyanın ilk üniversiteleri arasında gösteriliyor.
YÜZLERCE BİLİM İNSANI BU TOPRAKLARDA YETİŞTİ
“Harran Okulu” olarak anılan bu eğitim geleneğinde astronomi, matematik, tıp, fizik, felsefe ve mantık gibi alanlarda dersler verildi. Antik Yunan’dan kalan bilimsel eserler burada Süryanice ve Arapçaya çevrilerek korunmuş, geliştirilmiş ve sonraki nesillere aktarılmıştır. Bu yönüyle Harran, yalnızca bilgi üreten değil, bilgiyi aktaran ve çoğaltan bir bilim merkezi kimliği kazandı. Kaynaklarda Harran’dan yetişen yüzlerce bilim insanının Bağdat, Şam ve Endülüs gibi merkezlerde görev aldığı belirtiliyor.
KAZILARDA ORTAYA ÇIKAN EĞİTİM YAPILARI
Harran Ören Yeri’nde yürütülen arkeolojik kazılar, bu bilimsel geçmişi somut bulgularla da destekliyor. Kazılarda 11. yüzyıla tarihlenen bir medrese yapısı gün yüzüne çıkarıldı. Yapının içinde derslikler, öğrenci odaları, revaklı geniş bir avlu, sohbet ve derslerin yapıldığı bir platform ile derin bir su kuyusu bulunuyor. Bu mimari düzen, Harran’daki eğitim anlayışının planlı ve kurumsal bir yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor.
BİLİMLE GÜNLÜK HAYAT YAN YANA
Kazı alanında sadece eğitim yapıları değil, dönemin günlük yaşamına dair önemli eserler de bulundu. Yaklaşık 900 yıllık seramik tören kapları, ekmek kalıpları ve mutfak araçları, Harran’daki bilim insanlarının aynı zamanda sosyal bir yaşamın içinde bulunduğunu gösteriyor. Bu buluntular, Harran’ın yalnızca teorik bilgiyle değil, yaşamla iç içe bir eğitim anlayışıyla öne çıktığını kanıtlıyor.
Bugün UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Harran, binlerce yıllık bilim mirasıyla dikkat çekmeye devam ediyor.
0 Yorum