Osmanlı’dan günümüze Urfa’da yaşayan gelenek

ŞANLIURFA - Türkiye'de safkan Arap yarış atı yetiştiriciliğinin önemli merkezlerinden Şanlıurfa'da, at yetiştiriciliği hala önemini koruyor.  Arap atı yetiştiriciliği, Osmanlı döneminden kalan bir kültür ve geleneğin devamı olarak da kentte yaşatılıyor.

Her yıl kentte yetiştirilen yüzlerce tay, Türkiye'nin dört bir yanındaki hipodromlarda yarışarak sahiplerine büyük paralar kazandırırken bir yandan da yüksek fiyatlarla meraklılarına satılıyor. Taylardan elde edilen gelir ise bölge halkının ekonomisine de büyük katkı sağlıyor.

Türkiye Yarış Atı Yetiştiricileri ve Sahipleri Derneği Şanlıurfa Şube Başkanı Yakup Elğaç, Şanlıurfa’da Osmanlı Dönemi’nden kalma at yetiştirme geleneğini Gazete İpekyol’a anlattı. 

Şanlıurfa’nın hayvancılıkla uğraşan ailelerinin yüzde 60’a yakınının atçılıkla uğraştığını belirten Elğaç, at yetiştiriciliğinin birçok hanenin geçim kaynağı olduğunu kaydetti. 

ELĞAÇ: 30 BİN AİLE ATÇILIKTAN EKMEK YİYOR

“Şanlıurfa’da her evin arka bahçesinde ahır mutlaka vardır ve Arap atı yetiştirilir” diyen Elğaç, bunun Osmanlı’dan kalma yüzyıllardır süregelen bir gelenek olduğunu söyledi. Elğaç, sözlerini şöyle sürdürdü;

“Genelde Suruç ağırlıklı, Siverek, Hilvan ve Urfa merkez bölgesinde çiftliklerimiz ağırlıkta. Tabii ki ekonomiye çok katkısı oluyor bu işin. Şanlıurfa’da yaklaşık 30 bin aile ekmek yiyor bu işten. Hipodromda bin 280 ahırımız mevcut. Bunlar hemen hemen her yıl dolu oluyor. Bunun da ekonomiye katkısı oluyor. 

“BURADAN ŞAMPİYON ATLAR ÇIKIYOR”

Özellikle Türkiye’de Arap atı yetiştiriciliğinin yüzde 60’ından fazlasının Şanlıurfa’da yapıldığını belirten Elğaç, “Türkiye’nin yüzde 60-70 Şanlıurfa’da. Son 4-5 yıldır İngiliz atlara da merak var. Artık rekabet olmaya başladı. İngiliz atı yetiştiriciliğinde ise yüzde 30-35’lerdeyiz. Urfa’da 3 bine yakın damızlık var. Yılda bine yakın tay sahaya geliyor. Doğup 3 yaşına geldiğinde idmanlara geliyor. Bunların 750’si Arap, 250’si ise İngiliz oluyor. Buradan şampiyon atlar da çıkıyor. Turbo’muz, Kafkas’ımız vardı, güzel şampiyonluklar elde ettiler. Bu yıl nasip oldu Gazi Koşusu’nu da Urfalılar bir ingiliz atıyla kazanmış olduk. Bir de Sertberk atımız vardı, o da 9 yarış koştu. Urfa’nın son şampiyonu diyebiliriz. Bundan sonra da Urfa’dan şampiyon atlarda çıkacaktır” diye konuştu.

“SEZONUN 10 AYA ÇIRARILMASI SÖZÜ ALDIK”

Yakup Elğaç, atçıların en büyük sorunlarından birinin hipodromun sezon bittikten sonra kapanması olduğunu ve bunun çözümü için Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile görüştüklerini söyledi.

Bakan İbrahim Yumaklı’dan Urfa’da sezonun 10 aya çıkarılması sözünü aldıklarını kaydeden Elğaç, şunları dile getirdi:

“Urfa’da 7-8 aylık bir sezonumuz var. Sonrasında Ankara, İstanbul ve Elazığ sezonlarımız var. Atçılarımız bu konuda biraz mağduriyet yaşıyorlar. Hipodrom sezon bittikten sonra 4 buçuk ay kapalı olunca farklı illere göç etmek zorunda kalıyor ve ailelerinden ayrı kalmak zorunda kalıyorlar. Şanlıurfa Milletvekili Mehmet Ali Cevheri ile birlikte geçen hafta Tarım ve Orman Bakanlığı’na giderek Bakan İbrahim Yumaklı ile görüştük. Kendisine sezonun 10 aya çıkarılması talebinde bulunduk. Sözünü de aldık inşallah. Sonra bir diğer konu, yarış ikramiyelerinin diğer illere göre düşük olduğunu belirttik. Urfa Hipodromu’na bir de sentetik pist istedik. Atçılarımız il dışına gitmesin diye. Sözlerini aldık. Biz dernek olarak, atçılarımızın sorunlarını, ihtiyaçlarını, isteklerini elimizden geldiğince çözmeye çalışıyoruz.“

“100 BİN TL’DEN BAŞLIYOR, 2,5 MİLYON TL’YE KADAR ÇIKIYOR”

Elğaç, bu yıl en yüksek fiyata satılan atın 2,5 milyon TL olduğu bilgisini vererek, “TİGEM tarafından satılan bir Arap tayıydı. Ata bağlı bu, fiyatları 100-150 bin TL’den başlıyor 2,5 milyon TL’ye kadar çıkıyor. Tabii ki atın kalitesine göre değişiyor. Son zamanlarda ikramiyeler düştü. At fiyatları yüksek, at sahiplerinin masraflarının 4-5 katlandığı yerde ikramiyeler az geldi. Bu atçılığa zarar veriyor. Ekim ayının 1’inde yüzde 50 zam gelecek ama bu da yetersiz” ifadelerini kullandı.

ULAŞIM SORUNU İÇİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİNE ÇAĞRI

Şanlıurfa Hipodromu’na ulaşım hattı olmadığı için seyisler ve yarış günleri yarışseverlerin mağdur olduğunu anımsatan Elğaç, sorunun çözümü için Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül’e çağrıda bulundu.

“Bu soruna kaç yıldır bir çözüm üretilmedi” diyen Elğaç, şunları söyledi:

“Şanlıurfa Hipodromu 7,5 ay açık olmasına rağmen Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesine 30-32 milyon TL katkı sağlıyor. Biz belediye başkanından ara ara rica ettik, en azından yarış günleri ve normal günler belirli saatlerde yani seyislerin iş bitimi, iş başlangıcında otobüs seferleri istedik. Bazı seyislerimiz mağdur oluyor, mesafe 2-3 kilometre. Bir de yarış günleri izlemeye gelmek isteyenler aileler vatandaşlar için isteğimiz oldu. Ama kaç yıldır bir çözüm üretilmedi. Buradan da belediye başkanımıza bir çağrı olsun“.

AHMET HAKKI AK – ÖZEL HABER / GAZETE İPEKYOL