2009 yılında hayatımıza giren 200 TL’lik banknot, hâlâ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) en büyük kupürlü parası olarak tahtını koruyor. Ancak aradan geçen 16 yılda bu banknotun alım gücü neredeyse eriyip gitti. Ekonomideki yüksek enflasyon ve artan yaşam maliyetleri, vatandaşların daha çok miktarda nakit taşımak zorunda kalmasına yol açıyor. Bu durum, hem bireylerin hem de ATM sisteminin sınırlarını zorluyor.
Son yıllarda ekonomistler sık sık 500 ve 1.000 TL’lik banknot ihtiyacını gündeme getiriyor. TCMB'nin bu yönde bir çalışması olup olmadığı ise kamuoyuna yansımış değil. Ancak mevcut durumda bankacılık altyapısı, artan nakit ihtiyacına karşılık vermekte zorlanıyor.
ATM'LERİN KAPASİTESİ NE KADAR?
Türkiye’deki otomatik para çekme makinelerinin (ATM) teknik yapısı incelendiğinde, çoğunun ortalama dört kasetli olduğu görülüyor. Her bir kasete yaklaşık 3.800 adet banknot sığabiliyor. Bu da bir ATM'nin ortalama 15.200 banknot taşıyabildiği anlamına geliyor.
ATM’lerin eşit miktarda 100 ve 200 TL’lik banknot barındırdığı varsayımıyla, tek bir ATM’nin maksimum taşıyabileceği nakit miktarı 2 milyon 280 bin TL olarak hesaplanıyor. Türkiye genelinde ise 2024 itibarıyla 53 bin 566 ATM bulunuyor. Bu makinelerin hepsinin aynı anda tam kapasite dolu olması durumunda sistemin toplam nakit taşıma kapasitesi 122 milyar 130 milyon 480 bin TL’ye ulaşıyor.
ŞANLIURFA’DA ATM SAYISI ARTTI
2015 yılında Şanlıurfa'da yalnızca 291 ATM bulunurken, bu sayı 2023 yılı itibarıyla 412’ye yükseldi. Bu artış, yüzde 42’lik bir büyümeye işaret ediyor. Şehirdeki tüm ATM’lerin tam dolu olduğu bir senaryoda ise toplam nakit kapasitesi yaklaşık 939 milyon 360 bin TL’yi buluyor.
NAKİTLE GELEN SINIRLAR
Büyüyen ekonomide artan nakit ihtiyacı, ATM'lerin kapasitesinin daha verimli kullanılması ya da daha yüksek kupürlü banknotların tedavüle girmesi yönünde bir beklenti oluşturuyor. Aksi halde, hem fiziki para taşıma yükü artacak hem de ATM'lerin hizmet kapasitesi zorlanmaya devam edecek.
Kaynak: MUSTAFA EKİNCİ
0 Yorum