Harran’ın İtalyan kardeşi! Gören bir daha bakıyor

Şanlıurfa'nın Harran ilçesi, taşların dile geldiği; tarihin, mimarinin ve efsanenin iç içe geçtiği bir açık hava müzesi gibi. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan bu kadim coğrafya, yalnızca İslam dünyasının ilk üniversitesine ev sahipliği yapmasıyla değil, aynı zamanda kendine özgü konik kubbeli evleriyle de dikkatleri üzerine çekiyor.

Binlerce yıllık geçmişiyle Mezopotamya'nın kalbinde yer alan Harran, taş ve zamanla şekillenmiş kümbet evleriyle görenleri büyülüyor. Doğal klima etkisi gösteren bu yapılar, yazın serin, kışın sıcak tutma özellikleriyle yüzyıllardır halkın yaşamına ev sahipliği yapıyor. Yerli ve yabancı turistler, hem görselliğine hem de işlevselliğine hayran kalıyor.

Konik çatılara sahip, taş yapıların neden böyle bir mimariyle yapıldıkları konusunda ise farklı rivayetler mevcut. Bir rivayete göre dönemin kralı, kendisinden izinsiz yerleşim yeri kurmayı yasakladığı için var olan evlerden yüksek vergi alınmasını emretmiş. Halk da buna çözüm olarak küçük kireç taşlarını harç koymadan üst üste yığıp yaptıkları evleri bulmuş. Böylece vergi memurları geldiğine evlerini kolayca yıkıp, gittiklerinde ise tekrar yapabiliyorlarmış.

HARRAN’IN İKİZİ PUGLİA’DA

Harran’ın konik kubbeli evlerinin ünü, sadece Türkiye sınırları içinde kalmıyor. Akdeniz’in diğer yakasında, İtalya’nın güneyindeki özerk bölge Puglia’da bu yapıların birebir benzerleri bulunuyor. "Trulli Evleri" olarak adlandırılan bu yapılar, Ortaçağ'dan kalma ve Harran evlerine olan şaşırtıcı benzerlikleriyle dikkat çekiyor.

Kaynaklar, Trulli evlerinin 1600'lü yılların sonunda veya 1700'lü yılların başında Kont Giangirolomo tarafından inşa ettirildiğini belirtiyor. Bu yapılar, 1996 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınarak uluslararası alanda tescillendi. Bölgede yaklaşık 1150 Trulli evinin bulunduğu ve bunların büyük bir kısmının turistik işletme olarak kullanıldığı biliniyor.

Harran’daki doğal klimalı kümbet evler ile İtalya'daki Trulli evleri arasındaki bu tarihi ve mimari bağ, iki medeniyet arasındaki kültürel etkileşimin boyutlarını gözler önüne seriyor. Harran, UNESCO kalıcı listesine girme yolunda ilerlerken, binlerce yıllık sırlı mimarisiyle küresel ilgiyi üzerine çekmeye devam ediyor.