Urfa’da esnafın durumu vahim: Verilen destek yetersiz!

Türkiye ve tüm dünyada küresel bir sorun haline gelen koronavirüs ile mücadeleler devam ederken birçok sektör bu durumdan olumsuz etkilendi. Birçok meslek grubunu olumsuz yönde etkileyen koronavirüs, pandemi döneminde en çok esnafı mağdur etti. Devlet tarafından pandemi döneminde esnafa kredi, gıda ve kira yardımı gibi destekler verilirken esnaf bu desteği yetersiz buldu. Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan, iş yeri kira olan esnafa 3 ay süreyle büyükşehirlerde aylık 750 lira, diğer illerde ise 500 lira kira desteği yapılacağını açıkladı. Esnaf ise bu verilen desteği yetersiz buldu. Şanlıurfa Esnaf ve Sanaatkarlar Odaları Birliği (ŞESOB) Başkanı Şefik Bakay, esnafın kira borcu başta olmak üzere kredi borcu gibi birçok sıkıntısının olduğunu belirterek yapılan desteğin esnafı memnun etmediğini söyledi. Esnafın birçok sıkıntısını dile getiren ŞESOB Başkanı Şefik Bakay, “Şanlıurfa’daki esnafımızın durumu tabi diğer illerde de olduğu gibi bizim ilimizde de aynı şekilde pandemiden etkilemişlerdir. Bu etkilenmeden dolayı bazı sektörlerimiz tabi çok etkilendi. Bunun içerisinde lokantacılar, kahveciler, servis araçları, kırtasiyeciler gibi meslek gruplarında çalışan tüm esnafımız bundan etkilendi. Biz turizm şehriyiz, turizm ili olduğu için bu yönden de etkilenme oldu. Şehrimize turistlerin gelip gitmesi şehirlerarasındaki yasakların olmasından dolayı turistler de gelmedi. Dolayısıyla diğer turizme hitap eden oteller de bundan etkilenmiş oldu. Tabi esnafımıza bazı yardımlar yapıldı. Bu yardımlar içerisinde 25 bin lira düşük faizli kredi verildi. Bunun yanında esnafımıza belediye nezdinde gıda yardımı birlik kanalı ile yaptık. Tüm esnafımıza ve yanında çalışanlarına bu yardım yapıldı. Ayrıca sosyal yardımlaşmada bazı işyerlerinde elemanlarla ilgili onlara bin lira yardım yapıldı. Dolayısıyla elimizden gelen Esnaf Odalar Birliği TESK ile beraber çalışmalar içerisindeyiz. Gerek vilayet, gerek belediye nezdinde işlemler yaptık. Belediyelerimize bağlı işyerleri var. Bu işyerlerine de, kapalı işyerleriyle ilgili belediyenin kirasında bulunan iş yerleriyle ilgili başka illerde de belediyeler yardım yapmışlar. Biz de bunu talep ediyoruz. Hükümetimiz de açıkladı ve belediyelere bu yetkiyi verdi kirayla ilgili. Biz de belediyemizden bununla ilgili bazı kapalı işyerleriyle ilgili hiç olmazsa bu pandemi sürecinde kira almaması için yazışmalar yaptık. İnşallah bu karar meclisten geçer biz de memnun oluruz, esnafımız da memnun olur” ifadelerini kullandı. ‘ESNAF İÇİN 750 LİRA GÜLÜNÇ BİR RAKAMDIR’ Kapalı işyerlerinin BAĞKUR ve SGK ödemelerinin olduğunu, bunların da kısmi olarak desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Bakay, “Pandemi dönemi içerisinde sürekli işyerlerimiz kapalı kaldı. Kapalı değilse de hizmet içerisinde paket servisi yapıldı. Bu paket servisi kendilerini tatmin etmiyor. Kahveler tam kapalı. Bu 25 bin lira veya diğer kredilerde de ödemeler 6 ay faizli olarak ertelenmişti. Biz buna da karşı çıktık. Çünkü adam zaten ödeyemiyor bir de üzerine faiz ödeyecek. Ödemiş olsa kendisi için ertelenmeden daha iyi. Bu ödenmeler de geldi. Bu ay içerisinde başlıyor ödemeler. Biz bunun için de talep ettik. Talebi dikkate alırlarsa faizsiz olarak ertelenmesini istiyoruz. Çünkü faizli olarak ertelenmesi bizim işimize gelmiyor. Devlet kapalı işyerlerine bin lira yardımı hibe verecek. Ayrıca kiracı olanlara da 750 lira kira yardımı yapılacağını açıkladı. Bu yeterli midir? Esnaf için yeterli değil. Çünkü 5 bin lira kira ödeyen esnaf için 750 lira gülünç bir rakamdır. Biliyoruz ki, hükümetimiz de elinden geleni yapıyordur. Ayrıca bizim de hükümetten bir talebimiz var. Bu talebimiz içerisinde her ne kadar kapalı işyerlerimiz varsa, bu kapalı işyerlerimizin BAĞKUR ödemeleri var, SGK ödemeleri var. Bunların da hiç olmazsa kısmi olarak BAĞKUR da yardım edilmesi lazım. Çünkü adamın bin lira her ay BAĞKUR’a prim ödemesi var. Ödemediği zaman hem faize giriyor hem de sağlıktan faydalanmamış oluyor. Bu da esnafımızı mağdur duruma düşürüyor. Bir an önce BAĞKUR primleriyle ilgili bir çarenin bulunmasını istiyoruz” şeklinde konuştu. ‘BIÇAK KEMİĞE DAYANDI’ Bazı kamu kurum ve kuruluşlarda olduğu gibi lokantaların da Hayat Eve Sığar (HES ) kodu ile faaliyetlerini sürdürebileceklerini dile getiren ŞESOB Başkanı Şefik Bayak şöyle devam etti: “Büyükşehirdeki esnafa 750 lira diğer şehirlere 500 lira kira desteği verecekler. Küçük esnaf için belki yeterli olabilir ama büyük çapta olan restoranlarda, bazı güzellik merkezlerinde esnaf beşten fazla personel çalıştırıyor bunlara yeterli değil. Bunlar için biraz daha fazla olsaydı daha iyi olurdu. Şuana kadar dile gelen bir talep olmadı ama bu HES koduyla ilgili işlerle ilgili örnek vereyim. Otobüslere binmede HES kodu ile biniliyor. Bazı devlet dairelerine girişlerde HES kodu ile giriliyor. Bizim lokantalarda neden olmasın? Lokanta esnafımız da açık kalmak kaydıyla HES kodu ile giriş yaparlarsa, kontrol yapılırsa demek ki, bir sıkıntı olmayacağı kanaatindeyim. Hükümetimizden de bunu talep ediyoruz. Bu şekilde sıkıntı olmayacağını biliyoruz. Şimdi esnafımızın durumu çok vahim bir duruma geldi. Denilir ya bıçak kemiğe dayandı. İnşallah bu pandemi süreci biter herkes sağlığına, işine döner. İnşallah işlerimiz de iyi olur. Günde 20-30 kişi geliyor ne yapacağız diye soruyorlar. Biz de bunlara sakinleşmeleri için elimizden geleni yapıyoruz. Esnafımıza koronadan dolayı hayatını kaybeden esnafımıza Allahtan rahmet diliyorum.” PANDEMİ SÜRECİ YEMEK SEKTÖRÜNÜ DE VURDU Koronavirüsün kötü yönde etkilediği sektörlerden biri de yemek sektörü oldu. Koronavirüs tedbirleri kapsamında faaliyetlerine paket servis ile devam ettiren birçok yemek sektörü bu durumdan şikayetçi. Yapılan yardım desteğinin az olduğunu ve esnafın elektrik, su faturasını bile ödeyemeyecek duruma geldiğini söyleyen Şanlıurfa Lokantacı Köfteci ve Tatlıcılar Esnaf Odası Başkanı Mahmut Kaçak, “ İnşallah bu hastalık biter. İnsanlar da feraha kavuşur. Bunun yanında tabii ki en çok etkilenen odalardan biriyiz. Bu güne kadar tabi ki de birçok kardeşimiz dükkanlarını kapattı. Bu dükkanların yanında kirasını ödemeyen, vergisini ödemeyen, elektriğini ödemeyen, BAĞKUR ödemeyen birçok esnaf var. Gönül isterdi ki, bugün Türkiye Cumhurbaşkanı Avrupa ülkelerine yardım ediyorsa bizlere de verilen bu desteğin çok az olduğunu kabul ediyoruz. Çünkü burada kira 500 – 750 lira. Kiraların durumuna bakıldığı zaman 20 milyardan aşağı inin ama burada esnaf kardeşimin damarında kan yok. Damarındaki kanı alırsanız bu esnaf kardeşim perişan olacak. Vermiş olduğunuz bu Cumhurbaşkanımın ifade ettiği gibi genelde bir 5 bin civarında bir yardım yapılacak. Bu da derde derman değildir. Bugün baktığımız zaman insanlar evini geçindiremiyorsa, kirasını veremiyorsa, elektrik faturasını veremiyorsa, kusura bakmayın Cumhurbaşkanım Tunus’a yardım ediyor. Avrupa ülkelerine yardım ediyor. Buradan Cumhurbaşkanımıza sesleniyorum. Verdiğiniz bir çekirdek parası değil. Bu esnaf alacağı yardım birçok esnaf kardeşim için çok önemli ama ne hikmetse bu verdiğiniz rakam Sayın Cumhurbaşkanım derde derman olan bir para değil. Gönül isterdi ki, Avrupa ülkelerine giden paralarının yüzde 50’sini esnaf kardeşime ödenmiş olsalardı, bugün esnaf kardeşim çile çekmezdi. Dükkan kapatmazdı hem kapatacaksın hem kira vereceksin hem vergi ödeyeceksin hem BAĞKUR parası vereceksin. Elektrik, su derken birçok esnaf kardeşim borçludur. Sayın Cumhurbaşkanım 5 bin dediğin zaman kusura bakmayın bu esnafa bir ilaç parası değil. Benim burada 3 bin 160 odanın başkanı olan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bu anda bir bakan niteliğinde olan bir kişi. Hakikaten elini vicdanına koysun bakalım. Bu verdikleri 5 bin bu çekirdek parası mıdır? Yoksa esnafın kurtuluşu mudur. Esnaf kan ağlıyor. Cumhurbaşkanım bir araştırsın kiraları 500 liraya kira var mıdır? 700 liraya kira var mı? Bugün Türkiye’nin durumu bellidir. Kiraların ne olduğu ortada ama ne hikmetse 5 bin lira ile idare edeceksin. Benim millettekilerim, beyefendiler, ne yapıyor? Benim belediye başkanlarım ne yapıyor? Eğer buradaki esnafın hakkını savunan vekiller Ankara’da cirit atmaktansa gelsinler kendi memleketindeki kendi esnafının gündemine baksın. Esnaf ne yapıyor? Ne ediyor? Ne yiyor? Ne içiyor? Neredeler? Birçok işyerimiz kapanmıştır. Bunun sebebi, sorumlusu esnaf kardeşim değildir. Bugün ki, hastalığın gündemidir. Ama gönül istedi ki, buradaki kendi esnafımız cayır cayır çalışması lazım iken işte paket ile geçinmektedirler” ifadelerine yer verdi. ‘750 LİRAYA NERDEN KİRA BULACAKSINIZ?’ Yapılan kira yardımının az olduğunu bu fiyata hiçbir iş yerinin masrafını karşılayamayacağını vurgulayan Kaçak, şunları kaydetti: “Maalesef yüzde 90 bir tarafa yüzde 10 paketleme işini yapıyorlar. Kardeşlerimiz sadece o günü atlatabilmek için durmadan esnaf kardeşlerimizin çilesi çok büyük ben buradan her zaman söylüyorum. Benim bugün Türkiye’de 13 tane federasyonum 82 tane birlik var. Bu bey efendilere sormak lazım ne yapıyorsunuz? Gündemimiz nedir? Benim buradaki diğer büyük odalarımız dahil gönül isterdi ki, bu yeterli değil demelerini. Bugün esnafın damarında kan kalmamıştır. Buradan Cumhurbaşkanıma sesleniyorum. Sayın Cumhurbaşkanım ne yapması lazım benim esnaf kardeşimin yaşayabilmesi için bu rakamların çok değişmesi lazım. Şimdi lokantaların HES kodu ile açılma imkanı elbet olabilir. Niye olmasın ki? Şimdi burada HES kodu istiyorsunuz başka AVM’lerde ama benim esnaf kardeşim burada kendi görevini yapmak istiyorsa bize sahip olmak istiyorsa Cumhurbaşkanım bu HES kodunu da istesin.” ‘53 GÜN İŞYERLERİMİZ KAPALIYDI’ Koronavirüs hayatı olumsuz etkilerken buna yönelik tedbirlerde arttırılmaya devam ediyor. Son olarak gelen hafta sonu sokağa çıkma yasağında berber, kuaför ve güzellik merkezlerinin de yasakta faaliyetleri durduruldu. Daha önce alınan tedbirler kapsamında 53 gün berber, kuaför ve güzellik merkezlerinin kapalı olduğunu ve bu sürecin esnafı oldukça yıprattığını söyleyen Şanlıurfa Berberler ve Kuaförler Odası Başkanı Nezif Kayalar, “Biz berber, kuaför ve güzellik merkezlerine hitap ediyoruz. Pandemiden dolayı 53 gün dükkanlarımız kapandı. Bu süreçte bayağı mağduriyet yaşadık. Bizim sektörde bin tane üyemiz var. Bunlardan 750 tanesi bize kayıtlı. Bin tane de kaçak olan var. Bunlar da dükkanlarında kapanmalar oldu. Pandemiden dolayı çok etkilendik. Şanlıurfa olarak sadece Haliliye Belediyesinden Eyyübiye Belediyesinden gıda yardımında bulunuldu. Karaköprü ve Büyükşehir Belediyeside yardımda bulundu ama sağ olsun bize en yakın olan Haliliye İlçe Belediyesi ve Eyyübiye İlçe Belediyesi bize destek oldular. Üyelerimize gıda yardımı az da olsa bizim kalfalarımıza destek oldular. İnanın ki, biz çok acı günler yaşadık. Kalfalardan biri bir gün beni aradı; başkanım dedi benim 3 çocuğum var. 53 gündür evde oturuyorum. Benim hiçbir şeyim kalmadı. Ben dedi hanımımın telefonunu satıp yedik. Kendi telefonumu satıp yedik. Başkanım dedi biz ne yapacağız? Biz de tabi bizim federasyonumuz var. Konfederasyonumuz var. Birlik odalarımız var. Hep birlikte Cumhurbaşkanlığımıza, İçişleri Bakanlığımıza müracaatta bulunduk. Benim o zaman talebim şöyle oldu; en azından bize bir asgari ücret, dükkan kira yardımında bulunsunlar. Cumhurbaşkanımız pazartesi günü açıklama yaptı. Üyelerimize 750 TL kira yardımı bin TL de destek verilecek. Daha bize genelge gelmedi. Genelge gelince ben üyelerime mesaj atacağım. Kendilerini bu konuda bilgilendireceğim. Tabi ki, bu olaylardan dolayı biz en azından yüzde 50 zarar gördük. Bir de bunun üzerine Cumartesi-Pazar günü yasağı da eklendi. Bizde de güzellik merkezleri zaten Pazar günü çalışıyor. Bayan kuaförlerimiz de ve erkek berberlerimiz de çalışıyor. KREDİ, KİRA, MALİYE, SGK BORÇLARI… ESNAF ZOR DURUMDA Geçtiğimiz aylarda esnafın almış olduğu kredi ödemelerinin geldiğini, bunun yanında SGK ve maliye borcunun olduğunu ve yapılan 750 lira desteğin yetersiz olduğunu ifade eden Başkanı Nezif Kayalar, şöyle devam etti: “Haftada 2 gün bir dükkan kapalı olduğu zaman, büyük dükkanlarımız var. Güzellik salonlarımız ve bayan kuaförlerimiz var. Bu yasaktan yine bayağı etkilendiler. Cumhurbaşkanlığımız yine kredi yardımında bulundu. Kredileri esnafımız aldı. Şimdi ise ödeyecek durumları yok. Taksitlerin günü geldi. 3 ay ertelendi ama bu 3 ay bize yeterli gelmedi. Pandemi dönemi devam ediyor. Bunu üzerine bir de cumartesi-pazarı vurunca esnaf zaten zar zor geçiniyor. İş kaybımızda yüzde 50 oldu. Şimdi adamları taksiti geldi. Ödemediği zaman da icralık olacak. Bizim Cumhurbaşkanımızdan talebimiz en azından bu almış olduğumuz kredileri dondursunlar. Bunun yanında bir de maliye vergilerimiz var. Bunun yanında BAĞKUR sigorta primleri var. Kira ödemeleri de zaten var. Esnaf da para kazanamıyor. Devlet bizim anamızdır babamızdır. Bir insanın anne babası çocuğuna sahip çıkmazsa o insan mağdur olur. Bizim de Cumhurbaşkanımızdan talebimiz en azından esnafın çektiği bu krediyi dondursunlar. BAĞKUR almasınlar, sigorta primlerini almasınlar. Çünkü biz esnaf olarak her zaman devletimizin yanında olduk. Kapatın dükkanları dediler hepimiz kapattık. Hiç kimse açmadı. İtiraz etmediler demediler ben açacağım. Biz esnaf olarak bacasız bir fabrikayız. Biz primimizi kendimiz ödüyoruz. İşçilerimizin primini biz ödüyoruz. Biz devletin yanında çalışmıyoruz. Biz günü birlik çalışan insanlarız. Çalıştığımız gün tokuz çalışmadığımız gün açız. Yapılacak olan 750 lira kira desteği tabi ki yererli olmaz ama en azından çam sakızı çoban armağanı. Bunun sürekli devam etmesini istiyoruz. 3 ay olacağını biz duyduk. 3 ay değil de bu pandemi devam ettiği sürece bunu uzatsalar bizim için daha iyi olacak. Esnafımız için de iyi olur. Esnafın yüzü güldüğü zaman esnaf para kazandığı zaman devletin sırtında bir kambur olmaz. Biz yıllardır kendi kendimize yaşıyoruz. Sigortamızı biz ödüyoruz. Kendimizi biz emekli yapıyoruz. Ondan sonra biz istihdam sağlıyoruz. Bazı dükkanlar var ki 10 kişi çalışanı var 5 kişi çalışanı var. Bunlar ne yapıyor? Bizim camiadan çoluk çocuğunun ekmeğini kazanıyor. Şimdi bu pandemiden dolayı birde sağ olsun insanlarımız bu kuaförleri, berberleri öyle bir algıladılar ki işte sanki berber dükkanına girdiği zaman koronaya yakalanacak. Halbuki biz ilk günden her zaman temizliğe dikkat eden insanlarız. Bizim dükkanlarımıza gidin inan ki evlerinizden daha temizdir. Şimdi pandemiden dolayı bayağı dükkanını kapatan esnafımız oldu. İş yapamayan insanlarımız oldu. Bu pandemiden dolayı bize bir yük daha geldi. Biz tek kullanımlık havlular kullanıyoruz. Maske kullanıyoruz, eldiven kullanıyoruz. Bunun yanında saç kesim peçetesi var onları kullanıyoruz. Masrafımız arttı. Ben 2018 yılından bu yana daha tarife almamışım. Aynı tarife üzerinden çalışıyoruz, tarifemizin de altında çalışıyoruz. Biz üzerine zam gelen malzemeleri hiç esnafımıza yansıtmadık. Biz kendi cebimizden ödedik onları. HES kodu ile güzellik salonlarımız olsun bayan kuaförlerimiz olsun berberler olsun bunlar açılabilir. Gıda marketleri çalışıyor, birçok iş yeri çalışıyor HES koduyla niye çalışılmasın? Biz bu şekilde çalışmak istiyoruz. Evimize ekmek götürmek istiyoruz. Bu konuda dikkate alınsa çok iyi olur.” Esma ALBAYRAK- Adil HİLAL/ÖZEL HABER