Türk mutfağında sevilerek tüketilen şerbetli tatlılardan halka tatlısı, bir tür tulumba çeşidi olarak biliniyor. Çoğunlukla sokak lezzeti olarak seyyar satıcılar tarafından satılsa da pastane ve tatlıcılarda da satılmaktadır. Şekil olarak Meksika mutfağındaki 'Churro'ya benzer bir yapısı var.
Ramazan ayının bu yıl mart ayına denk gelmesi ve havaların serin olması dolayısıyla Şanlıurfa'da Halka Tatlı, yine en çok tercih edilen sokak tatlılarından oldu. Tabi ekonomik olması da bu durumu destekleyen bir diğer etken.
Tarihçesi
Halka tatlısının ortaya çıkış tarihi net olarak bilinmemekle birlikte, tahmini olarak 16. yüzyıla kadar uzandığı bazı kaynaklarda geçmektedir. Osmanlı mutfağında "Halka-i Zerrin" (Altın Halka) olarak bilinen bu tatlı, sarayda da sıkça sunulan tatlılardan biri olmuştur. Zamanla Anadolu'ya yayılmış ve farklı yörelerde farklı şekillerde yapılmaya başlanmış, sevilerek tüketilen bir tatlı haline gelmiştir.
Halka Tatlısı Hakkında Teoriler
İspanyol Köken Teorisi'ne göre, halka tatlısı 15. yüzyılda İspanya'dan Osmanlı mutfağına girmiştir. İspanyollar tarafından "Churros" olarak bilinen bu tatlı, yağda kızartılmış hamurun şerbete batırılmasıyla yapılmaktadır. Halka tatlısı da churros'a oldukça benzer bir şekilde yapılmaktadır.
Orta Asya Köken Teorisi'nde bazı tarihçiler ise halka tatlısının kökeninin Orta Asya'ya dayandığını savunmaktadır. Orta Asya'da göçebe Türkler tarafından yapılan "Tulumba" tatlısı, halka tatlısına çok benzemektedir. Tulumba da yağda kızartılmış hamurun şerbete batırılmasıyla hazırlanır.
Arap Köken Teorisi'ne göre, halka tatlısının kökeninin Arap mutfağına dayandığını iddia edenler de var. Arap mutfağında "Zalabiya" olarak bilinen tatlı, halka tatlısı ile benzerdir. Zalabiya da yağda kızartılmış hamurun şerbete batırılmasıyla hazırlanır.
Halka Tatlısı Nereden Geldi?
31 Mart 1942'de Kastilya ve Leon Kraliçesi I. Isabel ile Aragon Kralı II. Ferdinand tarafından Elhamra Sarayı'nda bir belge imzalanmış ve halka duyurulmuştur. Bu belge İspanya'da yaşayan ve Hristiyan olmaları dayatılarak din değiştirmeye zorlanan İspanyol Yahudilerini yakından ilgilendirir. Elhamra Kararnamesi olarak tarihe geçen bu belgede I.Isabel ve Aragon Kralı II.Ferdinand, İspanya'da yaşayan Yahudi vatandaşları ülkeden ne gerekçelerle kovduklarını madde madde belirtmişlerdir.
Bu sırada da tahtta kaldığı süre boyunca birçok başarıya imza atan II. Bayezid, İspanyol Yahudilerini 6 ay içerisinde ya din değiştirmeye ya da göç etmeye zorlayan Elhamra Kararnamesi sonrası İspanya’yı terk etmek zorunda bırakılan Yahudileri ülkenin kapılarını açmış, Kemal Reis komutasında Osmanlı donanmasını İspanya’ya göndererek; 150 bin Yahudi'nin sağ salim Türk topraklarını ulaşmasını sağlamıştır.
Osmanlı topraklarına gelen İspanyol Yahudileri, o zamanlar yoğunlukta olarak Kuledibi Mahallesi civarına yerleşmiş ve Pera'da kültürlerine ait de derin izler bırakmışlardır. Öyle ki daha sonraları tarih sahnesinde Seferad Yahudileri adı ile anılmaya başlanacak olan İspanyol Yahudileri; bu yolculukları sırasında İspanyol kültürüne ait de birçok şey getirmişler bunlardan biri de İspanyol churros tatlısı olmuştur. Churros tatlısı, ad ve şekil değiştirerek halka tatlısı adını almış, günümüze kadar bu isimle gelmeyi başarmıştır.
Hangi teorinin veya bilginin doğru olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, halka tatlısının Türk mutfağında önemli bir yere sahip olduğu ve yüzyıllardır sevilerek tüketildiği bir gerçektir.taht
Dileyenler için evde hazırlayabilecekleri Halka tatlısı tarifi...
Halka Tatlısı:
Şerbet için:
3.5 su bardağı toz şeker
3 su bardağı su
Bir kaç damla limon suyu
Kızartmak için: Bolca sıvıyağ
Hamur için:
1 su bardağı süt
1 su bardağı yoğurt
Yarım su bardağı sıvıyağ
Yarım limon suyu
2 yumurta
2 yemek kaşığı irmik
1 paket vanilya
Yarım paket kabartma tozu
Bir tutam tuz
4 su bardağı kadar un
Şerbet, önceden hzırlanır. Hamur için malzemeler derin bir kapta karıştırılarak hazırlanır. Ardından hamur ocakta orta ateşte kızan yağa istenilen formda bırakılır ve kızartılır. Kızaran hamur alınır ve şerbetin içine batırılır. Şerbete batırıldıktan sonra servis tabağına konur.
0 Yorum