Rakka / Yeni Bir Evre ve Riskler

Pentagon, IŞİD'le mücadele planını Trump'a sundu. Rakkaoperasyonunun ne şekilde ve hangi unsurlarla yürütüleceğinin netleşmesiaçısından bu öneriler ve Trump'un bu önerilerden sonra alacağı tutumbelirleyici önemde. Seçim çalışmalarında IŞİD'le sert mücadele edilmesigerektiğine işaret eden, göreve gelir gelmez IŞİD'i bitirme konusunda birplanın hazırlanması için Pentagon'a 30 günlük süre veren Trump'ın, IŞİD'le -daha doğrusu Rakka ile- ilgili nasıl bir yol izleyeceğine dair senaryolarhavada uçuşuyor. Söz konusu plan kamuoyuna açıklanmıyor. Ancak, Türkiye ileABD arasında gerilim noktası olan YPG' nin de Rakka operasyonuna katılmasıkonusunda ABD ısrarcı tutumunu sürdürmekte. Biraz da Rakka'da netleşecek gibi görünen planın içeriğikonusunda açıklama yapılmıyor. Kesin ayrıntılarıyla henüz netleşmemiş olan veilk taslaklarının Trump'ın üst seviyedeki güvenlik danışmanlarına teslimedildiği belirtilen planın içeriğinin önümüzdeki günlerde netleşeceğibeklentileri devam ederken, Suriye'de savaşan aktörler de çeşitli manevralaryapmaktalar. Bir yandan mesaj içerikli bayrak krizi ile gündeme gelenBarzani ziyareti ve Roj peşmergelerinin Menbiç'e doğru ilerleyişi ile ABD vePYD' ye mesaj gönderen Türkiye, Mevlüt Çavuşoğlu'nun Menbiç'ten çekilmezlersevururuz demesi, gelen bir soru ile "orada ABD güçlerinin olduğunubiliyoruz, zaten başka bölgelerde de var" tarzında açıklamalarlagönderdiği; ABD bayraklarına rağmen vururuz" şeklinde okunabilecek mesajıdikkat çekici. ABD ise PYD konusunda, göstermelik bir çözümle Türkiye'yimemnun etme peşinde. Kısmi bir PYD çekilmesiyle ve askeri bir yetkilinin Kürtunsurlar Türkiye'ye saldırmıyorlar, Kürtler olmadan olmaz, tarzındakiaçıklamalarla Türkiye'yi ikna etmeye çalışıyorlar. Türkiye ise Barzani kartından sonra, Rusya'dan gelen;'Rakka'ya birlikte girelim' teklifine sıcak bakabileceğini açıklayarakseçeneklerinin olduğu mesajını veriyor. Bölgedeki aktörlerin de her türlü ihtimale hazırlandıklarısöylenebilir. Her ülkenin kendine göre planları var olmakla beraber beklenti veriskler de mevcut. Türkiye, PYD nin etkisini kırmak için Sincar/Şengal'debulunan Peşmerge ile hareket etme sinyali vererek, ABD'yi, Rakka için PYD'yikullanmaktan vazgeçirmeye çalışıyor. Aslında Türkiye, ABD ile hareket etmek istiyor; ABD de bunuistiyor ancak ABD'nin PYD'de ısrar etmesi hem bu birlikteliği güçleştiriyor hemde Suriye Kürtleri ve bölge üzerinde uzun vadeli planlarının/emellerininolduğuna dair gerçekleri su yüzüne çıkarıyor. Bu durumda ABD için, PYD dışında işbirliği yapabileceği birseçenek görünmüyor. Bu manzaranın oluşturduğu direnç ve gerilimin Suriyesavaşının sonuna kadar devam edeceği ihtimal dahilinde. Sonuçta, Türkiye'nin, çaresiz kalırsa; Suriye'deki KürtYapıyı, PYD ya da daha tolore edilebilir bir Formla, -Frat'ın doğusunda kalmakşartıyla- kabul etmesi sağlanmak isteniyor olabilir. Zira Rusya da, ısrarcıolmamakla beraber Suriye'nin Kuzeyinde bir Kürt oluşumuna düşmanca davranmakniyyetinde değil. ABD, peşmergeler ile zaten mevcut olan işbirliğini Rakka'dada devreye sokmak isteyebilir ancak DSG peşmergeyi Suriye'de görmeye pekistekli değil. Her halükarda ABD, Kürt güçleriyle hareket edecek ve DSG vePeşmerge ile işbirliği konusunda bir denge oluşturmaya çalışacaktır. Peşmergeyeböyle bir teklif gelmesi durumunda, peşmergenin muhtemelen ABD'ye; Türkiye'ninhassasiyetlerini önemsediğini belirterek bu bağlamda bazı şartlar öne süreceğibeklenebilir. Diğer bir seçenek ise; ABD'nin kendi askerlerini sahayasürmesi. Tabi bunun sınırlı bir sayıda mı yoksa daha geniş çaplı bir askeryerleştirme/işgal girişimi şeklinde mi olacağı bilinmiyor. Türkiye ve diğer bölge aktörlerinin de kendilerine göreplanları var demiştik. Basına sızdığı kadarıyla Türkiye'ye, Akçakale'ninkarşısındaki YPG denetiminde bulunan Tel Abyad üzerinden ya da El Bab'danRakka'ya doğru 100 kilometrelik bir yoldan girmek isteyebilir. Bu iki seçenek de risklerle dolu zorluklar barındırıyor.YPG' nin kontrolünde bulunan Tel Abyad üzerinden bir harekat için, YPG' nin bunarazı edilmesi gerekiyor. Bunun için de ya ABD'nin devreye girmesi veya PYD ileçatışmak gerekebilir. El Bab üzerinden girildiğinde ise; Suriye ordusu ile karşıkarşıya gelineceği kesin gibi. ABD'nin, askerlerini bizzat Suriye'ye sokması seçeneği, dahageniş kapsamlı ve şimdiye kadar oluşmuş dengeleri değiştirebilecek bir çapta daolabilir. Böyle bir durumda, ABD ve Rusya'nın karşı karşıya gelmesidüşünülemeyeceğine göre; uzlaşmaları beklenebilir. Bir de esas aktörlerden olan İran unsuru var. Pek konuşulmasada İran'ın, bu aşamada da hiç bir riskten ve tehditten kaçınmayacağının dabilinmesi hatırlanması gereken bir husus. Zira İran, Rusya gibi Suriye'nin daveti üzerine oradabulunmakta, esas meselenin de IŞİD'le mücadele görünümü altında İran'ın/direnişekseninin etkinliğini azaltmak olduğunun farkında. Dolayısıyla daha derinleregidildikçe İran unsurları ile karşılaşılacak ve hesapları alt üst edengelişmeler de yaşanabilecektir. Yine aşikardır ki ABD, kendi hesaplarını gerçekleştirmekiçin IŞİD'in ne kadar sürmesi gerektiğine karar verebilecek bir pozisyondadır. Bu açıdan bakıldığında, önümüzdeki günler; çeşitli riskler,yeni sürprizler ve olası yeni ittifaklar barındırmakta ve Suriye savaşı yenibir evreye girmekte. Bu evre; Türkiye, Kürtler, İran, Suriye, Irak ve Türkiye-ABDilişkileri açısından da önemli değişikliklere yol açabilir. Bekleyip göreceğiz.