Medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılan Mezopotamya, verimli topraklara sahip olması, iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı tarih boyunca istila ve göçlerin çok yaşandığı bir bölge olma özelliğine sahiptir. Bu nedenle insanlar arasındaki kültürel etkileşmeler de fazla olduğundan medeniyet bu bölgede gelişmiş olup bu kültürel etkileşmelerin başında da Yemek kültürü gelir denilirse yanlış olmayacağı kanaatindeyim. Zira günümüzde halen yapılmakta olan bazı yemeklerin bu şekildeki kültürel etkileşmeler sonucu günümüze kadar geldiğini söyleyebiliriz. Bu gün, bu çerçevede ele alınabilecek bir yemek olan ve bir Süryani yemeği olan “Dobo” yemeğinden söz etmek istedim.
Mezopotamya’nın kadim sakinlerinden olan Süryaniler eski bir halk olup günümüzde de varlıklarını sürdürmeye çalışmaktadırlar. Yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişe sahip oldukları tahmin edilmektedir. Geçmişte, Urfa, Adıyaman, Malatya, Diyarbakır, Elazığ, Mardin yörelerinde yoğun olarak yaşadıklarını biliyoruz.
Muzaffer İris, Süryani Mutfak Kültürü ve Yemekleri adlı kitabında “M.S.3.yüzyılda Urfa’daki teoloji okulu en önemli Süryani üniversitelerinden biri idi. Bu okulda sadece dini eğitim yapılmazdı. Tıp, Felsefe, Uzay bilimleri ile ilgili yapılan bilimsel eserler Urfa ve Malatya’da bulunan kütüphanelerde toplanırdı.” Bilgilerine yer vermektedir.
İnançları tamamen farklı olan Süryaniler ile Müslümanların aynı coğrafyada birlikte yaşamaları başta yemek kültürü olmak üzere Kültürel etkileşmelerin yoğun yaşanmasına neden olmuştur. Mardin Mutfağı içerisinde yerleşen Dobo yemeği bunlardan sadece biridir. “Dobo, kral yemeği olarak bilinir. En değerli misafirler için yapılan önemli yöresel Süryani et yemeklerinden biridir. Bu yemek bulgur pilavı ile bütünlük kazanır. Bulgur pilavının yapılmaması yemeğin bir tarafının eksik olması demektir.”(Muzaffer İris-Süryani Mutfak Kültürü ve Yemekleri. S.168)
Dobo yemeğinde ön plana çıkan ve dikkatleri çeken temel husus etin bütünlüğü, pişirilme şekli ve baharatlar ile sarımsağın et içerisine yerleştirilme şeklidir. Bu şekilde et ile kullanılan sarımsak, badem ve baharatlar son derece spesifik bir lezzet yoğunluğu ve aroma oluşturmaktadır.
Okuyucularımın da beğeneceğine inandığım yemeğin tarifi şöyledir:
Gerekli Malzemeler:
1 adet 2 kg. kuzu but
100 gr badem içi
10-12 diş sarımsak
3 çorba kaşığı tereyağı veya margarin
4 Bardak Su
Yeterince Tuz
15-20 adet tane karabiber
1 Yemek kaşığı kırmızı pul biber
2 Yemek kaşığı domates salçası
10-15 adet tane yenibaha
1 Çay bardağı sumak suyu(Tane sumaklar sıcak suda bir saat kadar bekletilip elde edilir)
Yapılışı
Bademleri suda birkaç dakika kaynatıp, soğuk sudan geçirerek kabukları soyulur.
Sarımsaklar soyulup diş şeklinde, bütün bırakılır.
Etin üzerinde 3—4 Cm aralıklarla yarıklar açılıp, sarımsaklarla bademler ve baharat taneleri bu yarıklara yerleştirilir.
Yarıkları sıkıştırarak kapatılır.
Eti alabilecek bir tencerede yağ eritilir.
Etin, her yanı eşitçe renk alacak biçimde kızartılır.
Üzerini örtecek kadar içinde salça, eritilmiş Su eklenerek bir taşım kaynatılır.
Tuz, kalan baharatlar, kalan sarımsaklar, sumak suyu, ve pul biber eklenir.
Kapağı kapatılarak, 20 dakika kadar harlı ateşte pişmeye bırakılır.
Ateş kısılarak yaklaşık dört saat kısık ateşte kontrollü olarak pişirilir.(Et iyice pişene kadar)
Maydanoz ile süslenerek, servis edilir.
Yanında Mardin bulgur pilavı olması Dobo yemeğini tamamlar.
Afiyette Kalın
0 Yorum