KUZUKULAĞI

Bilimsel adı, Rumex acotesella olan Kuzukulağı,  Polygonaceae ailesine ait çok yıllık bir otsu bitki olup, bitkisel kaynaklı tedavi yöntemleri, insanlık tarihi boyunca çeşitli hastalıklara şifa arayışlarının temel taşlarından biri olmuştur. Bu bağlamda kuzukulağı, biyolojik içeriği ve tedavilere yardımcı olabilme (terapötik) potansiyeli ile dikkat çeken önemli bir bitkidir.   Kuzukulağı, tüysüz, uzun yaprakları nedeniyle adını, kuzuların kulaklarına benzetilen yaprak formundan almaktadır. Yapısal içeriğinde yüksek miktarda potasyumun yanı sıra, okzalat, oksalik asit, tanen, antrakinon, reçine ve şeker gibi çeşitli biyoaktif bileşikler bulunur. Ayrıca A, B ve C vitaminleri bakımından zengin olması, onu besin değeri yüksek bitkiler arasında konumlandırmaktadır.

Kuzukulağı bitkisi doğal koşullarda, özellikle sulak alanlarda kendiliğinden yetişmektedir. Türkiye’de birçok bölgede kültüre alınarak yetiştiriciliği yapılmakta; dünya genelinde ise Avrupa ülkelerinde sera ortamlarında üretimi gerçekleştirilmektedir. Bahçelerde yetiştirilip pazarlarda satılan ve sebze olarak tüketilen formları sonbahar aylarında tam olgunluğa ulaşır. Ancak bitki hemen her mevsim ve özellikle kış boyunca pazar tezgâhlarında taze olarak bulunabilmektedir. Bunun yanında tabiatta kendiliğinden yetişen ve Yabani Kuzukulağı veya Labada isimleri ile de var olan, ilkbaharda toplanıp tüketilen çeşitleri de vardır.

Geleneksel tıp literatüründe kuzukulağı, özellikle cilt hastalıklarının tedavisinde uzun yıllardır kullanılmaktadır. Özellikle deri hastalıklarında, içerdiği asidik bileşenler aracılığıyla vücudun dış etmenlere karşı koruyarak cildin nemli kalmasında rol oynayan vücudun en dış tabakası olan epidermisin yenilenmesini teşvik ettiği gözlemlenmiştir. Eski çağlardan beridir cilt hastalıklarında sıklıkla kullanılan kuzukulağı sedef hastalığı, egzama ve çıbanlara birebir fayda sağlamasının yanı sıra içerdiği asidik özellikle cilt yüzeyindeki deforme olmuş hücreleri yeniler. Yapılan son araştırmalarda bitkinin anne sütünü artırıcı etkisinin yanında çok güçlü bir mikrop öldürücü etkisinin olduğunu ortaya koymuştur. Bunların yanında kadınların adet düzensizliğinde, kabızlığın tedavisinde, idrar yolları hastalıkları tedavisi, böbreklerin çalışması ile mesanenin temizlenmesinde, Üst solunum yolları ve boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde ve bağışıklığın neden olduğu yüksek ateşin düşürülmesinde kullanıldığı ve fayda sağladığı bilinmektedir. 

Bütün bu özelliklerinden dolayı, bu bitkinin farmakolojik potansiyelinin ne denli güçlü ve büyük olduğunu ortaya koymuştur. Kuzukulağı, çiğ olarak tüketildiğinde, besin öğelerinin korunumu açısından da avantaj sağlamaktadır. Bu durum, bitkinin hem geleneksel mutfaklarda hem de alternatif tıp uygulamalarında değerini artırmaktadır. 

Özetle, kuzukulağı sahip olduğu zengin biyokimyasal bileşim ve çeşitli sağlık yararları ile hem tarımsal üretim hem de farmakolojik araştırmalar açısından dikkate değer bir bitki türü olarak karşımıza çıkmaktadır. İlerleyen dönemlerde yapılacak kapsamlı bilimsel çalışmalar, kuzukulağının sağlık alanındaki kullanım potansiyelini daha net bir şekilde ortaya koyacaktır. 

Çiğköfte başta olmak üzere bütün yemeklerin yanında Urfa tabiriyle, “yeşillik”  olarak adlandırılan hardal, marul, tere, dereotu gibi bitkilerin yanında kuzukulağının da eksik edilmemesi sağlıklı bir beslenme için gerekli olacaktır.

Afiyette kalın