Tarih; ülkeleri, ulusları, toplumları, kuruluşları etkileyen eylemlerden doğan olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki nedensel bağları, bunların daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, her ulusun kurduğu uygarlıkları, ulusların kendi iç sorunlarını vb. inceleyen bilim. (vikipedi)
Evet, başka bir deyişle tarih geçmişten günümüze kadar süre gelen; insan topluluklarının, kavimlerin, uygarlveların ve medeniyet kurmuş olan devletlerin, imparatorlukların; bir birileriyle olan ilişkileri, savaşları, barış ve benzeri olan hadiselerin bir yönüyle, kimlik bilgilerini ihtiva etmekle tarifini yapan bilim dalıdır...
Tarihin her döneminde, gerek savaşlardan, gerekse farklı sebeplerden dolayı; insanlar, bir yerden başka yerlere göç etmek zorunda kalmışlardır.
Osmanlı Devleti döneminde, bazı bölgelerde; uygulanmaya konulan iskan politikası/siyaseti, bu gibi tarihi gerçeklere ışık tutmaktadır.
Misal olarak, İskân politikası, bir diğer kelime anlamıyla yerleştirme, konumlandırma politikası demektir. Osmanlı Devleti'nin Rumeli'de alınan toprakları Türkleştirmek ve İslamlaştırmak amacıyla uyguladığı stratejidir. Politikayı ilk olarak uygulayan padişahın Orhan Bey olduğu bilinmektedir, veya söylenmektedir...
Şöyle bir misalin de buna benzer bir yönünün olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar, doğrudan iskan politikasının kartlarıyla uyuşmayan da. 2011 yılında, Arap Baharı adıyla başlayan iç savaştan kaçan insanların çoğu, dünyanın farklı ülkelerine iltica etmek zorunda kalmışlardı. Özellikle, sınır komşuluğumuzun olması hasebiyle Ülkemize sığınan Suriye'li insan nüfusunun binleri değil milyonları bulduğunu biliyoruz. Türkiye vatandaşlığına alınan Suriye'li ailelerin varlığı hepimizce bilinmektedir. 2011 savaşı sonrasında, gerek Türkiye'de ve gerekse başka bir ülkede dünayay gelen bir çocuk; anne ve babasının, biz arabız Suriyeliz gibi telkinlerine rağmen; o çocuğun doğup büyüdüğü toprakların kültür, eğitim ve ahlâkıyla büyüyeceğini kimse inkar edemez. Şu gerçek var ki, ebeveynler aile içinde; ana dillerini konuşup, unutmamaları için kendi kültürlerini çocuklarına yansıtabilirler. İstisnalar her zaman hariç ve kâideyi bozmazlar.
Bu kısa girizgahtan sonra, isterseniz biz aradan çekilip sözü; Ankara'nın Haymana ilçesinde meskun bulunan aşiretlerin kısa tarihini inceleyen, "Mehmet Çavdar hocaya bırakalım. Buyurun.
Haymana özelinde iç Anadolu Kürtleri
Haymana Kürtleri’nin büyük çoğunluğu, Şeyhbizini, Canbeg, Karakeçili gibi Kürt aşiretlerinden gelmektedir.
Çoğu kaynak, onların 16.–17. yüzyıllarda Haymana ve çevresine yerleştiğini aktarır. (Şahsi kanaatim, yerleştikleri değil; yerleştirildiği yöndedir. Başka bir durum daha vardır. O da 1071 Malazgirt Zaferinden sonra, bunların oraya yerleşmiş olabilecekleri yönündedir)
Ancak bazı veriler onların oranın yerel halkı olabileceği üzerinde de durmaktadır.
• Günümüzde: Haymana, Ankara’nın Kürt nüfusu en yoğun ilçesidir ve bölgede yaşayan Kürtlerin kökleri yüzyıllar öncesine dayanır.
Haymana Kürt Aşiretleri ve Kökenleri
1. Şeyhbizinî (Şêxbizinî)
• En bilinen ve en kalabalık aşiret grubudur.
• Aslen Kuzey Irak bölgesinden (Erbil–Kerkük civarı) gelmişlerdir.
• Osmanlı’nın iskân politikalarıyla 16.–17. yüzyıllarda Haymana, Konya, Kırşehir, Aksaray gibi bölgelere yerleştirilmişlerdir.
• Bugün Haymana’da yaşayan Kürtlerin önemli kısmı Şeyhbizinî kökenlidir.
2. Canbeg (Canbegî / Canbegan)
• Kürt aşiretlerinden biridir, kökleri Diyarbakır–Mardin bölgesine dayanır.
• Osmanlı döneminde Ankara çevresine göç ettirilmişlerdir.
• Haymana’da yaşayan bazı köyler Canbeg aşiretine aittir.
3. Karakeçili (Qereqecî / Qerekeçî)
• Hem Kürt hem de Türkmen Karakeçililer vardır; Haymana’daki Karakeçili köylerinin bir kısmı Kürt kökenlidir.
• Bu aşiret göçebe yaşamdan Osmanlı döneminde yerleşikliğe geçirilmiştir.
4. Reşwan (Reşî)
• Aslen Adıyaman, Malatya ve Antep çevresinde yaşayan büyük bir Kürt aşiretidir.
• Kollarından bir kısmı Haymana ve Polatlı civarına yerleşmiştir.
5. Berazi (Berezî)
• Suriye ve Urfa bölgesinde de kolları bulunan bir Kürt aşiretidir.
• Haymana’da da küçük gruplar halinde yerleşmişlerdir.
6. Diğer Aşiretler
• Zengene
• Milan (Mîlan)
• Hemevendi
• Şadillî
• Celalî (Cilalî)
Bunların çoğu Osmanlı’nın iskân politikaları sonucu 16.–18. yüzyıllarda Haymana’ya yerleşmiştir.
Haymana Kürtleri esas olarak Şeyhbizinî aşiretinden gelmektedir, ama Canbeg, Reşwan, Karakeçili gibi farklı aşiretlerin kolları da bölgeye dağılmıştır.
Bugün Haymana’daki Kürt kimliği bu karışımın sonucudur...
Kısacası, hiç kimsenin yarın ne olacağına dair, garantisi yoktur. Bu gün, ataları, Şanlıurfalı olan birinin; yarın istanbulluyum deme ihtimâli vardır.
Vesselam.
